Piets Pad

Oosterhout en carnaval zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat zie je terug in de vele tradities en gebruiken, die teruggaan de verre geschiedenis in. Om de carnavalstradities te verzamelen, is het Carnavalsmuseum opgericht, een onderdeel van het Speelgoedmuseum. Een tentoonstelling over kunst en Kaaiendonk kan niet zonder de befaamde botsauto van Piet. Piet vulde decennialang met deze creatie de gaten in de grote optocht op carnavalszondag. “Dat was een groot feest. De botsauto heeft ook een trekhaak. Daar zette ik een oude fauteuil op, zodat iedereen een stukje kon meerijden.” Toen de botsauto op raakte, volgde een grote wals, die weer werd opgevolgd door een Moto Guzzi met platte kar en huif. Niet één jaar deed hij hetzelfde. Alleen de allerlaatste keer dat Piet meedeed - in 2013 met zijn collega’s van kunstcollectief BOCK - reed hij legaal mee in de optocht.

Halverwege de Klappeijstraat staan twee Amsterdammertjes. Ze zijn zo in het straatbeeld opgenomen, je hebt hun aanwezigheid nauwelijks in de gaten. Op de Amsterdammertjes zitten vormpjes, die een mond en een oor voorstellen en tegenover elkaar staan in de smalle straat. Klappeijen betekent ‘ouwehoeren’ in het plat Oosterhouts. Tevens was het vroeger de straat waar men elkaar na het winkelen of boodschappen doen op de Markt, ontmoette. Het tweeluik werd in 1994 door het Comité Reünie geïnitieerd en aangeboden aan de gemeente. Begin 2017 waren de Klappeijkes ineens verdwenen. Ze bleken met de renovatie van de Klappeijstraat verwijderd te zijn en weggegooid. Gelukkig is deze fout hersteld door attente voorbijgangers en zijn de Klappeijen gered van de schroot. Ze staan nu, na een flinke was-, poets- en schilderbeurt weer terug op hun vertrouwde plek in de Klappeijstraat.

Onbekenden hebben het bronzen beeld “De Drie Dikbuikige Heren” van de Oosterhoutse kunstenaar Piet Hohmann gestolen. Het stond voor de bibliotheek aan het Basiliekplein. De Drie Dikbuikige Heren is in 1984 in opdracht van het Oosterhoutse gemeentebestuur gemaakt door Piet als dank aan de mensen die het initiatief hebben genomen voor Theater de Bussel. Het zware beeld bestond uit drie dikke maatjes die op hun buiken trommelden, het bourgondische leven in Brabant symboliserend.

In het hart van Oosterhout ligt Stadstuin De Schelp, een voormalige sociëteitstuin met een parkachtige aanleg en waarin in de 19e eeuw een muziekschelp werd gebouwd. Ooit waren er plannen om de prachtige tuin en haar muziekschelp op te offeren aan de expansiedrift van het Oosterhoutse winkelhart. Er volgde veel oppositie tegen de plannen van wethouder Richard Oomes, nota bene zoon van de toenmalige eigenaren van de tuin. De tuin werd gered en sinds 1996 heeft de stadstuin een openbare functie als stads- en cultuurtuin. De Riem van Piet om de dikke oude beukenboom is er ooit gekomen, om er voor te zorgen dat deze boom er nooit meer weg zou gaan. Niet alleen de boom is in de jaren gegroeid, maar ook het aantal gaten in de riem. Stadstuin De Schelp fungeert als een oase van rust in hartje centrum en wordt daarnaast gebruikt als kleinschalig podium waar culturele en educatieve activiteiten plaatsvinden. In de zomermaanden is er sprake van een jaarlijks wisselende expositie van beelden en driedimensionale kunst van lokale en regionale kunstenaars.

Persoonlijke herinnering door Magriet Oomen: Ruim 50 jaar geleden ging H19 van start onder leiding van Piet Homann en zijn vrouw Mary. Het begon met een klasje van ongeveer 10 kinderen waarvan ik er een was. Dit aantal groeide snel uit, omdat je altijd wel een vriendje of vriendinnetje mee naar de 'hobbyclub' - een nieuw begrip ontstaan in Amsterdam vanuit de COBRA groep - mocht nemen. De Werkschuit heette het daar, een plek waar kinderen zich konden uitleven met verf, papier, klei enz. Ik kan me de eerste stap op Heuvel 19 nog heel goed herinneren. In de ruimte, wat nu de receptie is, stonden een paar grote tafels waaraan we mochten werken. De rest van de ruimte stond bomvol met dozen gevuld met allerlei materialen zoals lappen, ijzerwaren, knopen en stukjes hout waarvan het de bedoeling was om met deze onderdelen iets nieuws te creëren. Het was er lekker rommelig! Alles was van een geheel andere orde dan in mijn schoolsituatie waar creativiteit een ondergeschikte rol speelde. In mijn herinnering schuifelde Piet, een beetje mompelend, van het ene naar het andere kind en hielp hen waar nodig. Hij probeerde onze fantasie te prikkelen en liet ons zien wat je met al dat waardeloze materiaal voor moois kon maken. De eindproducten werden hele dierbare bezittingen waarmee ik thuis mijn kamer vulde. Vijfentwintig jaar geleden werd ik als docent Tekenen en Schilderen aangenomen op h19. Piet was er nog steeds docent en we werden collega's. Ik kwam er snel achter dat hij niet veel was veranderd. Hij was nog steeds de man vol ideeën, humor en een enorme gave mensen te inspireren. In zijn prachtige installaties, opgebouwd uit de meest uiteenlopende onderdelen, herkende ik meteen de situatie van vroeger. h19 is actief in de stad en de wijken, brengt mensen met elkaar in contact en ondersteunt vele onderdelen van de programmering van de stad. h19 is wekelijks te vinden op de Oosterhoutse scholen, waar ze leerkrachten adviseren, lessen en workshops verzorgen in en om de school en samen met scholen bijzondere projecten ontwikkelen. Daarnaast verzorgt h19 een gevarieerd aanbod aan cursussen voor jeugd, jongeren en volwassenen op het gebied van dans, muziek, beeldende kunst, fotografie en theater. h19 zoekt de samenwerking met de verenigingen, de professionele kunstenaars en de amateurs in Oosterhout. De afdeling Kunst in bedrijf verzorgt kunstevenementen, workshops en kunstproducten voor bedrijven, instellingen en particulieren.

Burgemeester Stefan Huisman onthulde het kunstwerk dat Piet kado heeft gegeven aan de gemeente, bij de voltooiing van Park Brakestein. "Het is een gemodelleerd aardmannetje", zegt Piet Hohmann over zijn werk, dat gemaakt is van een forse kassei en aan de oostelijke zijde een soort open mond heeft. "Je kunt deze gelaatsuitdrukking op twee manieren uitleggen: als iemand die zegt 'hoooo!' of juist uit verbazing als 'oooooh?" De steen is eens met een schroevendraaier gemodelleerd tijdens een paar dagen ‘werkvakantie’ in Frankrijk en refereert naar andere beelden in de stad, zoals de Gapert van de vroegere Apotheek op de Markt.

Op het moment dat voormalig burgemeester van Oosterhout, Helmi Huijbregts, aangaf dat ze wilde stoppen als burgemeester, is er geen groot afscheidscadeau aan haar gegeven. Er is geld ingezameld voor een brug(getje), de Helmi Huijbregtsbrug. Piet Hohmann mocht de brug ontwerpen. Hij creëerde een rvs-brug met vier zittingen in de leuning, zodat men elkaar kon ontmoeten en spreken. De brug vormt de verbinding tussen gemeentehuis en stad. Helmi Huijbregts (1948) is sinds 12 juni 2007 lid van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Zij was tot 1 maart 2009 burgemeester van Oosterhout en was eerder lid Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant. In 2010-2011 was mevrouw Huijbregts waarnemend burgemeester van Roosendaal, in 2013-2014 van Lochem en in 2015 in Bronckhorst. In de Eerste Kamer houdt zij zich onder meer bezig met binnenlands bestuur, bestuurlijke vernieuwing, milieu en ruimtelijke ordening. Zij is vicefractievoorzitter.

'De fiets van Piet' of 'de Witte Fiets’, zoals het kunstwerk in de Oosterhoutse volksmond ook wel heet, staat op een markante plek in Oosterhout Zuid. Piet zat altijd al kleine fietsjes te maken van ijzerdraad. De uitdaging was om ze uit één draad te maken, in allerlei variaties. ‘Ik hou van techniek, wil alles begrijpen. Ook hoe een fiets werkt. Ik speelde al lang met het idee een hele grote fiets te maken.’ Dus toen de Gemeente hem vroeg een stedelijk herkenningspunt te bedenken, was de aanleiding daar!

In 2011 is kunstenaarscollectief BOCK opgericht. Hun eerste onderkomen vonden zij, met hulp van de gemeente, in een oude school aan de Brabantlaan. Zo kon Piet eindelijk weer terug naar Oosterhout met zijn atelier om hier in een warme omgeving, omringt door collega’s, lekker verder te knutselen aan zijn creaties. In de oude school vierde BOCK nog Piet zijn 80ste verjaardag met een overzichtstentoonstelling en ontwikkelde zij het initiatief en de uitvoering van Piets Pad. Inmiddels zit het collectief in voormalig zwembad de Blikken. Een unieke locatie waar erfgoed en kunst samenkomen. Door zijn gezondheid heeft Piet zijn atelier in mei 2017 opgezegd. Zijn lidmaatschap is echter nog steeds van kracht en enkele werken zijn nog te vinden in het zwembad en als herinnering in de ateliers van collega’s.

De organisatie van de eerste Oosterhoutse Drakenbootraces, halverwege het eerste decennium van dit millennium, vroeg aan Piet Hohmann of hij nog wat kon maken voor een openingsact. Toevallig had Piet een oude wals staan. Met staal van de firma Logrikon transformeerde hij die wals in een draak. De draak werd op een ponton van 102 stalen vaten gehesen en voer later parmantig vanuit de oude zwaaikom van de houtfabriek Simfa het Wilhelminakanaal op.

Ter gelegenheid van de wisseling van de millennia, eind 1999 en begin 2000, bouwde Piet Hohmann, samen met een team van kunstenaars onder aanvoering van collega-kunstenaar Paul Elshout een enorme installatie die de Zandloper werd gedoopt. Wekenlang sierde een houten constructie de kop van het MPO-terrein aan het Wilhelminakanaal, vlakbij het Kanaaleiland. Leden van motorclub Roadrockers hielden tijdens de opbouw van de constructie enkele nachten de wacht. Oosterhouts bekendste muzikant Kaz Lux, ooit uitgeroepen tot beste Nederlandse zanger van de 20e eeuw en frontman van BrainBox, componeerde een aantal muziekstukken voor deze installatie.

De Mammoet is het laatste grote openbare kunstwerk dat van Piet geplaatst is. Na verschillende verblijfsplekken te hebben gehad, mocht de Mammoet uiteindelijk, aangekocht door de gemeente Oosterhout, zijn vaste en tijdloze plek gaan betreden op de heuvel van de nieuw aangelegde woonwijk De Contreie. Je ontkomt er niet aan om - deze in essentie - simpele vorm beter te bekijken om te zien wat daar onder zijn buik hangt. Jawel, het zijn de contragewichten voor zijn grote kop. Vroeger spoot hij nog water, maar vandaag de dag knikt de bruine lobbes zijn hoofd op de kracht van wind.

Door de jaren heen en vooral in de jaren zeventig in opdracht van de Rabobank tekende Piet Hohmann honderden tekeningen van markante gebouwen in de provincie Brabant. Deze plaat van de Corneliuskerk is juist één van die vele prachtige pentekeningen.

De Bromtol is een geschenk van de (beton)firma Martens aan Oosterhout. De bromtol is een groot, kleurig kunstwerk op een rotonde aan de noordelijke entreé van Oosterhout. Het is het visitekaartje naar de stad. De Bromtol heeft 5 kleuren, die verwijzen naar de vijf afslagen die deze rotonde kent. Door de enorm toegenomen verkeersdrukte zal dit in de nabije toekomst gaan veranderen. De bromtol heeft voor Piet een grote betekenis. Dit stuk speelgoed was favoriet bij Piet in zijn kinderjaren. Echter sloopte hij ze altijd om te ontdekken hoe het werkt, waardoor er elk jaar een nieuw kado nodig was. De beweging dat dit stuk speelgoed zelf maakt, wordt in het kunstwerk vervangen door de automobilist die eromheen rijdt.

De obelisk is een betonnen zuil met daar bovenop een grote stalen vogel, die trots en fier een prima overzicht heeft over het grote kruispunt. De zuil is gemaakt van betonnen onderdelen van de firma Struijk, die al eeuwen een belangrijke Oosterhoutse bedrijfstak vertegenwoordigd in Oosterhout. Ooit begonnen als familiebedrijf is Struijk momenteel wereldwijd marktleider op het gebied van straatmeubilair.

Voor het bijna een eeuw oude pomphuis had Piet Hohmann wilde plannen. Het huis zelf zou een atelier moeten gaan herbergen en de voormalige sluis, die ruwweg tussen de huizen en onder het plantsoen van het Gangboord - in het woonwijkje rechtsachter het pomphuis - ligt, zou moeten worden opgegraven en een soort museum worden. Tekst en illustraties van de hand van Piet komen uit het programmaboekje van Open Monumenten 2016.